Του Ομηρου Τσάπαλου*Πάντοτε είχα την απορία γιατί ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης παραμένει ακόμη και σήμερα σε ευρύτερα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας αντιδημοφιλής ή τουλάχιστον μη δημοφιλής. Μετά την ιστορική του ομιλία όμως στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού κατάλαβα το γιατί. "Να μάθετε να ακούετε αλλά και να λέτε το "όχι", είπε. Με αυτήν την φράση του ο πρώην Πρωθυπουργός θέλησε να τονίσει ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που ταλανίζει επί δεκαετίες τον ελληνικό λαό και που αφορά στην καθ’έξιν επιλογή της ανώδυνης και εύκολης οδού, της οδού που δεν απαιτεί εκείνο το "όχι" το δύσκολο, το επίπονο, το οδυνηρό.
Ίσως όμως να είναι αυτό το "όχι" που προέτρεψε χιλιάδες κόσμου να βρεθούν σε ένα ασφυκτικά γεμάτο αμφιθέατρο και να ακούσουν αυτήν την σημαντική...
...ομιλία κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του βιβλίου-απολογισμός της τριετούς διακυβέρνησης του. Ίσως πάλι αρκετοί από αυτούς που παρευρέθησαν να πήγαν με την λογική "είχε δίκιο όταν μας τα έλεγε" και το μόνο που περίμεναν να ήταν μια απλή επιβεβαίωση της υποψίας τους...
Για έναν νέο άνθρωπο όμως που βλέπει μπροστά του τον εν ζωή πολιτικό με την μακρότερη πολιτική και κοινοβουλευτική θητεία να στέκεται όρθιος και να μιλά με αξιοθαύμαστο σθένος και ζωντάνια για την σημερινή κατάσταση, εκείνα τα λόγια θα μείνουν στην μνήμη ως ένα κλασικό δείγμα γνήσιου πολιτικού λόγου, ενός λόγου διαχρονικά επίκαιρου που ανέκαθεν στηριζόταν στο ισχυρό και δωρικό επιχείρημα, στην εύστοχη διαπίστωση, στην ακριβή περιγραφή της πραγματικότητας εκείνης που στερούταν κάθε ίχνος λαϊκισμού ή δημαγωγίας. Ενός λόγου που ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ποτέ δεν άφησε στην άκρη για να αξιοποιήσει άλλες πιο δημοφιλείς ρητορείες, βασισμένες στην απλοποίηση ή την απόκρυψη της αλήθειας, για να οικειοποιηθεί την πρόσκαιρη δυσαρέσκεια ή τις ανεκπλήρωτες προσδοκίες του ελληνικού λαού. Αυτός ο καθαρός από υπερβολές και πάθη λόγος του έχει ακόμη μεγαλύτερη αξία σήμερα, όπου ο λαϊκισμός, η επικοινωνιακή αποπλάνηση της κοινής γνώμης και η απόκρυψη της αλήθειας κάτω από απανωτά στρώματα παραπληροφόρησης, ύβρεων και ψεύδους, τείνουν να συγκροτήσουν την σύγχρονη πολιτική κουλτούρα στον τόπο μας.
"Για όλα μπορείς να κατηγορήσεις τον Μητσοτάκη. Για αυτό όμως που δεν μπορείς να τον κατηγορήσεις είναι ότι δεν είπε την αλήθεια τον καιρό που έπρεπε σε αυτούς που έπρεπε", μου λέει ένας ηλικιωμένος κύριος καθώς βγαίνουμε από την αίθουσα της εκδήλωσης. Έχοντας την απορία του νέου που δεν έζησε τις εποχές πολιτικής δράσης του πρώην Πρωθυπουργού και γνωρίζει όσα γνωρίζει μέσα από τις διαλέξεις και τα βιβλία του Πανεπιστημίου, αυτά τα λόγια μου φάνηκαν συμβατά με την πραγματικότητα. Ίσως γιατί είναι πολύ σπάνιο να ακούς πολίτη να παραδέχεται με τόση βεβαιότητα για πολιτικό ότι ο τελευταίος του είπε την αλήθεια. Και ίσως η διαφορά του πρώην Πρωθυπουργού με το σύνολο σχεδόν των Ελλήνων πολιτικών των τελευταίων δεκαετιών να μπορεί να ανιχνευθεί στην εξής φράση: «το πρόβλημα είναι ότι ο πολιτικός κόσμος αρνείται να μιλήσει με ειλικρίνεια στον ελληνικό λαό. Όχι μόνο να πει ότι ζήσαμε με δανεικά, αυτό το ξέρουν όλοι. Αλλά ότι επωφεληθήκαμε όλοι, λιγότερο ή περισσότερο». Χωρίς περιστροφές, με ειλικρίνεια και περίσσεια δόση ρεαλισμού, δεν διστάζει να πει αυτό που όλοι ξέρουμε αλλά δεν μαρτυρούμε. Δεν διστάζει να υποδείξει την επιτακτική ανάγκη να παραδεχθούμε την συλλογική μας ευθύνη προκειμένου να ξεφύγουμε από την συστημική κρίση που μας ταλανίζει χρόνια τώρα. Και αυτή η επίγνωση δεν έρχεται με την ενστικτώδη επίρριψη ευθυνών αποκλειστικά στο πολιτικό προσωπικό της χώρας, δηλαδή στους "Άλλους" χωρίς να αναλογιστούμε αν και εμείς ως Κοινωνία ωφεληθήκαμε λίγο ή πολύ από αυτήν την παρατεταμένη επίπλαστη οικονομική ευφορία των τελευταίων δεκαετιών. Πράγματα αυτονόητα, πράγματα λογικά και φυσικά, που θα έπρεπε να αποτελούν κοινές αλήθειες και αναπόσπαστα κομμάτια στο καθημερινό λεξιλόγιο των Ελλήνων πολιτικών (αλλά και πολιτών), αρκούνται δυστυχώς να λέγονται από το στόμα ενός 95χρονου πολιτικού. Και το ακόμη πιο δύστυχες, ότι συνεχίζουμε να εκπλησσόμαστε για την «ωμότητα» των λεγομένων του…
Ο λόγος του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, όσο αντιδημοφιλής και αν συνεχίζει να είναι, όσο και αν ξύνει πληγές σε έναν λαό που αρεσκόταν να τις κρύβει τεχνηέντως για να μην φανούν οι δομικές του αδυναμίες, όσο και αν ενεργοποιεί τα επαναστατικά μας αντανακλαστικά, παραμένει μέχρι και σήμερα ένα κλασικό δείγμα ρεαλιστικού πολιτικού λόγου. Ενός λόγου που δίνει έμφαση όχι στο πώς θα παρουσιαστεί λιγότερο ανώδυνα η αλήθεια αλλά στο πώς θα μπορέσουν οι πολίτες να συνειδητοποιήσουν τις συλλογικές τους ευθύνες για την πραγματικότητα που μας περιβάλλει, με σκοπό την όσο το δυνατόν πιο άμεση και δίκαιη επίλυση των προβλημάτων τους.
Το δίδαγμα για εμένα από αυτήν την ομιλία είναι ένα. Να λες την αλήθεια, ακόμα και αν αυτή μπορεί να προκαλέσει την οργή όλων. Μόνο έτσι ένας πολιτικός προσφέρει με το ήθος και την στάση του στην ιστορία ενός τόπου. Ειδάλλως προσκολλάται στα πάθη και στα λάθη τόσο τα δικά του όσο και αυτών που τον περιβάλλουν...Τουλάχιστον σε αυτό δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.
*Ο Όμηρος Τσάπαλος είναι πολιτικός επιστήμονας.
