Η υπόθεση της Ηριάννας κυρίως αποδεικνύει την τεράστια κρίση εμπιστοσύνης απέναντι στη Δικιαιοσύνη

18.7.17


Όταν πριν από κάποιες εβδομάδες ξεκίνησαν να δημοσιεύονται τα πρώτα άρθρα υπέρ κάποιας Ηριάννας, ένας φίλος με παρακίνησε να μάθω περισσότερα για την υπόθεση, μιας και έκρινε ότι ένα blog που ασχολείται διαρκώς με τα δικαιώματα του ανθρώπου πρέπει να πάρει θέση.

Πράγματι, έριξα μια ματιά στα διάφορα ρεπορτάζ που κυκλοφορούν και έτσι έμαθα ότι πρόκειται για μια κοπέλα η οποία πολύ πιθανώς να βρίσκεται άδικα στη φυλακή. Έχοντας πια μια κάποια εμπειρία στον χώρο του Τύπου, θα ήμουν υποκριτής αν δεν κατέγραφα το πρώτο πράγμα που μου ήρθε αυθόρμητα στο μυαλό: όλα τα ρεπορτάζ ήταν ίδια μεταξύ τους, σχεδόν λέξη προς λέξη. Πουθενά δεν διάβασα τον παραμικρό αντίλογο, σαν να μην προσπάθησε κανείς να ακούσει και την άλλη πλευρά -ακόμα κι αν αυτή δεν μπορεί να τοποθετηθεί επίσημα.

Αφού διάβασα τα ρεπορτάζ, επικοινώνησα ξανά με τον φίλο μου, ανακοινώνοντας του αυτό που από την αρχή υποψιαζόμουν: ότι δεν μπορώ να γράψω κάτι για το θέμα διότι απλούστατα δεν γνωρίζω τον φάκελο της δικογραφίας και θα ήταν φοβερά ανεύθυνο εκ μέρους μου να τοποθετηθώ με βάση δημοσιεύματα. Πόσο μάλλον όταν τα δημοσιεύματα ήταν εντυπωσιακά ίδια μεταξύ τους, κάτι που συνήθως συμβαίνει ότι ένα δικηγορικό γραφείο έχει και άριστες σχέσεις με τα ΜΜΕ.

Ίσως επειδή έχω σπουδάσει νομικά, είμαι πάντα ιδιαίτερα επιφυλακτικός στο να ακολουθώ ανεπιφύλακτα την κοινή γνώμη σε θέματα νομικού ενδιαφέροντος. Σχεδόν ποτέ τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όσο ο μέσος μη νομικά καταρτισμένος πολίτης πιστεύει, χωρίς αυτό να αποτελεί ψόγο για την αντιληπτική ικανότητα του. Κάποια θέματα είναι εξ ορισμού ιδιαίτερα πολύπλοκα.

Για παράδειγμα, την ίδια ώρα που αρκετοί σήμερα συζητούν ότι η Ηριάννα παρέμεινε στη φυλακή με οριακή πλειοψηφία (3-2), υπονοώντας ότι...παραλίγο να έμενε ελεύθερη, μια διαφορετική αφήγηση της ίδιας πραγματικότητας θα έλεγε ότι παρά την τεράστια κινητοποίηση που προηγήθηκε, μόνο 2 δικαστές πείστηκαν απόλυτα για την αθωότητα της. Την ίδια ώρα που αρκετοί εύλογα σκέπτονται ότι η περίπτωση της Ηριάννας μπορεί να έχει το συγκλονιστικό τέλος της υπόθεσης Θεοφίλου, αντίστοιχα κανείς δεν σκέφτεται ότι οι δικαστές που έλαβαν τη χθεσινή απόφαση γνώριζαν πόσο έβλαψε το κύρος της Δικαιοσύνης η υπόθεση Θεοφίλου αλλά παρ' όλα αυτά έκριναν ότι η Ηριάννα δεν πρέπει να αφεθεί ελεύθερη. Αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν δίκιο, μπορεί απλά να σφάλλουν ακόμα περισσότερο, αυτό που προσπαθώ να εξηγήσω είναι ότι πολύ σπάνια υπάρχει απλώς μόνο μια ερμηνεία των γεγονότων.

Μιας και επί της ουσίας της υπόθεσης δεν μπορεί να γίνει κάποιο σχόλιο, αυτό που προσωπικά θεωρώ ότι δεν γνωρίζουν αρκετά οι πολίτες είναι ότι τα τελευταία 15-20 χρόνια οι αντιτρομοκρατικοί νόμοι στον δυτικό κόσμο είναι φοβερά αυστηροί, τόσο που καλώς ή κακώς προϊδεάζουν τους δικαστές απέναντι στους κατηγορούμενους. Ακούγεται κάπως περίεργο αλλά η Ηριάννα θα μπορούσε νομικά να διωχθεί ως τρομοκράτισσα, ακόμα και αν η ίδια δεν είχε συνείδηση τρομοκρατικής δράσης. Μπορεί φυσικά να είναι και αθώα. Μπορεί και ένοχη. Δεν το ξέρουμε, εξ ορισμού στη Δημοκρατία θα πρέπει να εμπιστευτούμε τους δικαστές.

Αν λοιπόν κάτι προκύπτει με σαφήνεια από την υπόθεση της Ηριάννας, είναι το ότι το κύρος της Δικαιοσύνης στη χώρα μας έχει πληγεί ανεπανόρθωτα. Πολλοί λίγοι μονολογούν σήμερα ότι «οι δικαστές κάτι παραπάνω θα ξέρουν». Κατά την προσωπική μου άποψη, οι πολίτες έχουν δίκιο να είναι εξοργισμένοι με την απονομή της Δικαιοσύνης στην Ελλάδα αλλά λανθασμένα εστιάζουν στους δικαστές.

Δεν έχω την εικόνα ότι οι δικαστές είναι όσο διεφθαρμένοι ή όσο...άχρηστοι πιστεύουν οι πολλοί. Οι δικαστές κυρίως εφαρμόζουν νόμους, τους οποίους εξ ορισμού δεν ψηφίζουν αυτοί. Χοντροειδές παράδειγμα αλλά αν αύριο η Βουλή ψηφίσει ένα νόμο που αποποινικοποιεί την παιδεραστία, τα σκάγια για την επακόλουθη αποφυλάκιση των παιδεραστών θα πάρουν και τους δικαστές, χωρίς οι ίδιοι να φέρουν την παραμικρή ευθύνη. Σε κάτι πιο ρεαλιστικό, όταν ένας εισαγγελέας καλείται να ερευνήσει μια πολύκροτη ποινική υπόθεση και δεν υπάρχουν οι πόροι για την επιτάχυνση της απομαγνητοφώνησης νόμιμων υποκλοπών ή για την προστασία μαρτύρων, οι πολίτες πάλι θα στραφούν εναντίον του δικαστικού λειτουργού και συνολικά της Δικαιοσύνης ενώ στην πραγματικότητα οι ευθύνες θα πρέπει να αποδοθούν και πάλι στους εκπροσώπους της εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας.

Δυστυχώς, απόψε το βράδυ είναι πιθανό μια κοπέλα να βρίσκεται αδίκως στη φυλακή. Είναι όμως πιθανό και μια τρομοκράτισσα να έχει καταφέρει να πατήσει πάνω στη διαχρονική κρίση εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στη Δικαιοσύνη, μετατρέποντας τους καλοπροαίρετους υποστηρικτές της σε χρήσιμους ηλίθιους. Απόψε το βράδυ είναι πιθανό να υπάρχουν εμμονικοί δικαστές που καταστρέφουν τη ζωή μιας αθώας κοπέλας. Είναι πιθανό όμως και να υπάρχουν έντιμοι δικαστές που κόντρα σε όλους, πράττουν το ορθό, τηρώντας στο ακέραιο τον όρκο τους.

Όλα είναι πιθανά. Το μόνο απίθανο είναι να μπορέσουμε να κάνουμε όλη αυτή τη συζήτηση ψύχραιμα και τολμηρά σε μια διχασμένη, κουρασμένη και απελπισμένη κοινωνία.