Γεφυρώνοντας τις πολιτικές μας διαφορές

14.2.13

Υπάρχουν ορισμένοι φιλόσοφοι που δεν διστάζουν να βγουν από τη βολή της ακαδημαϊκής συζήτησης και της θεωρητικής αφαίρεσης και να χρησιμοποιήσουν φιλοσοφικά εργαλεία για να πάρουν θέση σε προβλήματα της πολιτικής επικαιρότητας, στοιχιζόμενοι κάποτε με τη μια ή με την άλλη πλευρά. Ο Ρόναλντ Ντουόρκιν αποτελεί μια χαρακτηριστική περίπτωση τέτοιου φιλοσόφου. Η θεματολογία των γραπτών του είναι εντυπωσιακή. Στις τακτικές παρεμβάσεις του, κυρίως μέσα από τις σελίδες του New York Review of Books, ο Ντουόρκιν έχει διαδραματίσει ενεργό ρόλο στον δημόσιο διάλογο για τη νομιμότητα...


...της ευθανασίας και της άμβλωσης, των θετικών διακρίσεων, της ελευθερίας του λόγου, των μέτρων για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, καθώς και για τους διορισμούς μιας σειράς δικαστών στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ.

Στο βιβλίο του Is democracy possible here?, που δημοσιεύθηκε και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πόλις με τον τίτλο Η Αμερικανική δημοκρατία σε κίνδυνο, ο Ντουόρκιν επιχειρεί μια γενικότερη αξιολόγηση της αμερικανικής πολιτικής ζωής. Το βιβλίο γράφτηκε την επαύριο των προεδρικών εκλογών του 2004 στις ΗΠΑ, στις οποίες είχαν αναμετρηθεί ο απερχόμενος πρόεδρος Τζορτζ Μπους ο νεότερος από τους Ρεπουμπλικάνους και ο Τζον Κέρι από τους Δημοκρατικούς. Οι εκλογές που έδωσαν μια δεύτερη θητεία στον Μπους χαρακτηρίστηκαν από οξεία πολιτική πόλωση και έδωσαν λαβή στην αντίληψη ότι μεταξύ των υποστηρικτών των δύο πολιτικών παρατάξεων δεν υπήρχε δυνατότητα συνεννόησης, όχι μόνο σε πολιτικό αλλά και σε πολιτισμικό επί να εξομοιώνει τη δημοκρατία με έναν αγώνα επικράτησης, όπου το μόνο που μετρά είναι οι αριθμοί υπέρ της μιας ή της άλλης πλευράς. Θεωρεί ότι το κριτήριο της πλειοψηφίας από μόνο του δεν επαρκεί για να δώσει δημοκρατική νομιμοποίηση στην άσκηση κρατικού καταναγκασμού. Έτσι, για παράδειγμα, πολιτικές αποφάσεις που στερούν θεμελιώδη δικαιώματα από μια μειοψηφία δεν μπορεί να θεωρηθούν δημοκρατικές, ακόμη κι αν υποστηρίζονται από την πλειοψηφία. Στον αντίποδα βρίσκεται, κατά τον Ντουόρκιν, η άποψη ότι η δημοκρατία είναι ένα συνεργατικό σύστημα το οποίο εδράζεται στον αμοιβαίο σεβασμό όλων των πολιτών. Κατ’ αυτήν την άποψη, μια πολιτική απόφαση απολαμβάνει δημοκρατικής νομιμοποίησης εφόσον και στο βαθμό που καταφάσκει τον αμοιβαίο σεβασμό. Αν δεν σεβόμαστε τους συμπολίτες μας, τότε είναι αδύνατον να τους αντιμετωπίζουμε ως ισότιμους συνεργάτες στην κοινή πολιτική προσπάθεια.

Ένα παλαιότερο άρθρο του Δημήτρη Κυρίτση στο Books' Journal για τον Ρόναλντ Ντουόρκιν που έφυγε σήμερα από τη ζωή. Η πολύ ενδιαφέρουσα συνέχεια εδώ.