Δεν επέτρεψαν στον πρωθυπουργό Παπανδρέου να κριθεί από τον λαό

6.1.15


Του Γεώργιου Στείρη*

Ένας από τους πολλούς νεοελληνικούς μύθους, στους οποίους παραμένει βυθισμένη η κοινωνία μας, είναι εκείνος της αδιαπραγμάτευτης δημοκρατικής συνείδησης του Έλληνα, ως συνέχειας της αρχαιοελληνικής κληρονομιάς.

Η σύγχρονη κρίση βοήθησε να αποκαλυφθεί η πικρή αλήθεια, η οποία δεν μας τιμά: η χώρα έχει πολιτικό πρόβλημα, βασικό μέρος του οποίου αποτελεί η δημοκρατική συνείδηση σημαντικού μέρους των πολιτών και των πολιτικών.

Η ίδρυση του Κινήματος Δημοκρατών Σοσιαλιστών από τον Γ. Παπανδρέου αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Όταν ευάριθμα τμήματα του ελληνικού πληθυσμού επιχαίρουν για την αύξηση των δυνάμεων της Χρυσής Αυγής και τις συμπεριφορές των μελών της, όταν αρκετά μέσα ενημέρωσης υπέθαλψαν παντοιοτρόπως τη χρυσαυγίτικη νοοτροπία, όταν δόθηκε πολιτική νομιμοποίηση στις άναρθρες κραυγές των ψεκασμένων, όταν καλύπτονται πολιτικά οι βιαιότητες μέρους της άκρας αριστεράς, δεν γίνεται ανεκτή η ίδρυση ενός νέου δημοκρατικού κόμματος, όπως το Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών! Κυριολεκτικά, τις προηγούμενες ημέρες βάλθηκαν λυτοί και δεμένοι να αποτρέψουν την δημιουργία του. Αφού απέτυχαν οικτρά, ξεκίνησε η εκστρατεία λοιδορίας τόσο του εγχειρήματος, όσο και του προσώπου του Γ. Παπανδρέου. Αν αυτό θεωρείται δείγμα δημοκρατικής κουλτούρας, τότε η κρίση δεν μας έκανε μόνο φτωχότερους, μας έκανε ανόητους και επικίνδυνους. Δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία δίχως πολυφωνία. Από την κατάθεση απόψεων και τον δημόσιο διάλογο προκύπτουν νέες λύσεις, μέσω σύνθεσης, οι οποίες μετασχηματίζονται σε πολιτικές πρωτοβουλίες και ανατροφοδοτούν τον δημόσιο διάλογο. Συνεπώς, η ίδρυση ενός νέου δημοκρατικού κόμματος μόνο θετικά θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί από τους αυθεντικούς δημοκράτες.

Γιατί όμως υπήρξε αυτή η αντίδραση; Η απάντηση είναι ότι όσοι λυσσαλέα αντέδρασαν αντιλαμβάνονται την εξουσία ως λάφυρο ή τιμάριο. Την θέλουν για τον εαυτό τους και φοβούνται ότι μια νέα πρόταση θα τους πάρει μερίδιο. Είναι η νοοτροπία του κοτζαμπασισμού και του νεοελληνικού επαρχιωτισμού που τους ωθεί σε αυτές τις σπασμωδικές ενέργειες ενάντια σε νέες πολιτικές κινήσεις. Ακόμα περισσότερο φοβίζει ότι η διακήρυξη του Κινήματος Δημοκρατών Σοσιαλιστών αποπνέει την αξιοσύνη ανθρώπων που έχουν πλούσια εμπειρία από τη ζωή, βαθιά γνώση του διεθνούς περιβάλλοντος, αναγνώριση εκτός του στενού τους περίγυρου και την πολυτέλεια ανθρώπων που δεν έχουν άγχος επιβεβαίωσης. Χαρακτηριστικά που σπανίζουν στην ελληνική πολιτική πραγματικότητα, γεγονός που τα καθιστά αυτόχρημα πολύτιμα. Η βασική πρόκληση του Κινήματος, ώστε να μην αυτοακυρωθεί, είναι να υπηρετήσει με συνέπεια τις αρχές του, να ανανεώσει το πολιτικό σκηνικό με πρόσωπα, πρακτικές και προτάσεις, πρωτίστως δε να παράγει πολιτικά αποτελέσματα με τρόπο επωφελή για το δημόσιο συμφέρον.

Πολλοί θα αντέτειναν ότι ο Γ. Παπανδρέου δοκιμάστηκε και απέτυχε, ιδίως στο σκέλος της πρακτικής πολιτικής. Η επιτυχία ή η αποτυχία στη δημοκρατία δεν ορίζεται με εξωγενή κριτήρια, αλλά καθορίζεται από τις ψήφους των πολιτών. Ασχέτως του αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με τις πολιτικές επιλογές του Γ. Παπανδρέου στο διάστημα 2009-2011, η αλήθεια είναι ότι δεν τον έκρινε ο λαός. Κρίθηκε από το διευθυντήριο της ΕΕ και κάποιους συντρόφους του στο ΠΑΣΟΚ, οι οποίοι τον απομάκρυναν ως αποτυχημένο. Οι πρωθυπουργοί και οι κυβερνήσεις, σε δημοκρατικές χώρες, κρίνονται μέσω εκλογών και όχι από ολιγομελή σώματα αρχόντων. Ομολογουμένως ο Γ. Παπανδρέου είναι τολμηρός, όταν μέσα σε αυτό το περιβάλλον ζητά να κριθεί από τον ελληνικό λαό. Αλλά είναι απόλυτα θεμιτό και δίκαιο το αίτημά του. Το μόνο που θα μπορούσα να προσθέσω είναι ότι χρειάζεται η κρίση να είναι δίκαιη και αντικειμενική. Να προέλθει δηλαδή από ενδελεχή μελέτη και αποτίμηση των πραγματικών δεδομένων. Στην κατεύθυνση αυτή ευτυχώς συμβάλλουν τα βιβλία των Γκάιτνερ, πρώην υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ, και Θαπατέρο, τέως πρωθυπουργού της Ισπανίας, καθώς και πολλά δημοσιεύματα εφημερίδων της αλλοδαπής. Επίσης, η εξέταση των γενικότερων πολιτικοοικονομικών εξελίξεων στην Ευρώπη και την Ελλάδα από το 2009 έως σήμερα. Ο Γ. Παπανδρέου δικαιούται να παρουσιάσει τις θέσεις του και να κριθεί επ’ αυτών και κανείς δεν μπορεί να του το στερήσει. Επίσης, θα συμπλήρωνα ότι είναι ιστορικά υποχρεωμένος να το κάνει. Το γεγονός ότι δεν παρέμεινε στο ΠΑΣΟΚ και προχώρησε σε μια νέα πολιτική κίνηση μαρτυρεί ότι έχει προβεί σε αυτοκριτική της προγενέστερης πορείας του. Αν θα παρέμενε στο ΠΑΣΟΚ, δεν θα είχε καταλάβει τίποτα. Στις μέρες που έρχονται επιβάλλεται να δώσει απτά δείγματα γραφής των εξαγγελιών του περί αλήθειας και ευθύνης. Αν περάσει τον πήχη, τότε το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα θα έχει αλλάξει άρδην.

*Ο Γεώργιος Στείρης είναι επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.