Πολλοί εκτιμούν ότι η συζήτηση που διεξάγεται τις τελευταίες ημέρες για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος στην Ελλάδα δικαιώνει τον πρώην πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου. Δεν είμαι βέβαιος ότι συμφωνώ.
Η συζήτηση αυτή εκθέτει τον ερασιτεχνισμό της κίνησης Παπανδρέου τον περασμένο Νοέμβριο η οποία και κατάφερε να συκοφαντήσει σε κάποιο βαθμό έναν χρήσιμο θεσμό όπως αυτόν του δημοψηφίσματος.
Ο Γιώργος Παπανδρέου δεν πρότεινε ακριβώς δημοψήφισμα με θέμα την παραμονή της χώρας στο ευρώ. Πρότεινε δημοψήφισμα για την έγκριση ή την απόρριψη της δανειακής σύμβασης που συνόδευε το PSI, την οποία πρώτα είχε υπογράψει με τους Ευρωπαίους εταίρους. Οι τελευταίοι χρειάστηκαν δυο Συνόδους Κορυφής μέσα σε τρεις ημέρες για να καταλήξουν στη συγκεκριμένη συμφωνία, κάτι φοβερά σπάνια στην Ιστορία των ευρωπαϊκών διαπραγματεύσεων.
Είναι ιδιαίτερα αμφίβολο το αν ο Παπανδρέου χρησιμοποίησε το δημοψήφισμα ως μια κίνηση σταθεροποίησης της πολιτικής κατάστασης ή ως μια «βόμβα» που προκάλεσε μια πολιτική κρίση τέτοια που τον οδήγησε εκτός Μεγάρου Μαξίμου κι εκτός ΠΑΣΟΚ, έχοντας πάντως εξασφαλίσει στη χώρα μια ευρεία πολιτική συναίνεση.
Όπως είχα γράψει και τότε, με το δημοψήφισμα ο Παπανδρέου φρόντισε σε κάποιο βαθμό και για την υστεροφημία του, επέλεξε για τον εαυτό του το τέλος ενός «δημοκράτη» και «προνοητικού» ηγέτη ο οποίος αργά ή γρήγορα θα έμοιαζε ότι έχει δικαιωθεί καθώς η πολιτική αστάθεια ήταν πια δεδομένη...
Παρ'όλα αυτά, είναι πολύ δύσκολο να εκτιμήσει κανείς αν ο Αντώνης Σαμαράς θα είχε ποτέ διακόψει την έξαλλη αντιμνημονιακή ρητορική του χωρίς την πρόταση για το δημοψήφισμα. Τελικά, δεν φτάσαμε ποτέ στις κάλπες...