Της Ελίνας ΤζανουδάκηΌλοι θυμόμαστε την ευφορία που επικρατούσε στη Δύση όταν ξεκίνησε η Αραβική Άνοιξη, δυο χρόνια πριν. Πώς να ξεχάσουμε τον δικό μας Αλέκο Αλαβάνο που σε μια έξαρση ενθουσιασμού καλούσε τον κόσμο να μετατρέψει το Σύνταγμα σε Πλατεία Ταχρίρ ή κάποιους διανοούμενους της αριστεράς που βρήκαν ευκαιρία να κολλήσουν επαναστατικά ένσημα και έσπευσαν στην Αίγυπτο για να φωτογραφηθούν...
...αφού εδώ δεν λέμε να «ξυπνήσουμε»; Όμως η Αραβική Άνοιξη που χειροκροτήσαμε τότε δεν ήρθε ποτέ. Σήμερα όχι μόνο η Αίγυπτος, αλλά και η Συρία εξελίσσονται σε «failed states» ενώ η Δύση αναρωτιέται τι πήγε στραβά και οι ελπίδες της εξανεμίστηκαν.
Στη θέση των τυραννικών καθεστώτων που κατέρρευσαν αντί για δημοκρατικές δομές που θα επέτρεπαν στις χώρες αυτές να ενσωματωθούν στο σύγχρονο κόσμο, αναδύονται σήμερα θεοκρατικού τύπου δικτατορικά καθεστώτα. Ο θρίαμβος της δημοκρατίας και τα περί σεβασμού των δικαιωμάτων και δημιουργίας μιας ελεύθερης και ανοιχτής κοινωνίας αποδείχτηκαν μια αυταπάτη της Δύσης που έπεσε θύμα του βολονταρισμού και των προσδοκιών της.
Με αυτό-εκπληρούμενη προφητεία μοιάζει εξάλλου και η στάση της Δύσης απέναντι στο αιματοκύλισμα στη Συρία. Μια ανθρωπιστική καταστροφή που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν δεν είχε προεξοφληθεί από την πλευρά της Δύσης ότι ενδεχόμενη παρέμβαση θα ωφελούσε τους Ισλαμιστές. Αυτοί όμως είναι και σήμερα οι κερδισμένοι. Ενισχύουν την επιρροή τους γιατί οι εξεγερμένοι Σύριοι αισθάνονται ότι οι Δυτικοί τους παράτησαν στο έλεος των δολοφόνων. Τότε όμως η Δύση θεωρούσε ότι δεν έχει νόημα να επέμβει σε διαμαρτυρίες που είχαν τη στήριξη μιας δημοκρατικής αντιπολίτευσης απέναντι στον Μπασάρ Αλ Ασάντ. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Αντί να σταματήσει το αιματοκύλισμα είναι τώρα ορατός ο κίνδυνος οι συγκρούσεις να επεκταθούν σε όλη την ευρύτερη περιοχή ειδικά αν τα όπλα της συριακής κυβέρνησης πέσουν στα χέρια της Χεζμπολάχ και καταλήξουν στους Ιρανούς Τζιχάντ.
Οι αναλογίες που έβλεπαν οι δυτικοί ανάμεσα στην εξέγερση στη Συρία και τις ειρηνικές εξεγέρσεις στο κομμουνιστικό μπλοκ το 89-90 αποδείχτηκαν ανύπαρκτες. Στη δεύτερη περίπτωση ο στόχος ήταν ξεκάθαρος: Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης επιθυμούσαν να φτάσουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα το επίπεδο ζωής των δημοκρατικών χωρών της δύσης. Στη Μέση Ανατολή όμως με την κατάρρευση των τυραννικών καθεστώτων οι εθνοτικές - θρησκευτικές διαφορές όχι μόνο ήρθαν στην επιφάνεια, αλλά ανέπτυξαν και μια δυναμική που διευκολύνει την κατάρρευση.
Σήμερα στο πόκερ που παίζεται στη Μέση Ανατολή η γενιά που κάπως ρομαντικά πριν δυο χρόνια ονομάστηκε «γενιά του facebook και του twitter» και εξέφρασε τις κοσμικές δυνάμεις της ελευθερίας και της δημοκρατίας βρίσκεται αδύναμη στο περιθώριο. Το χειρότερο είναι ότι την ίδια στιγμή που οι φονταμενταλιστές, ισλαμιστές αντι-δυτικοί προσφέρουν μια έτοιμη πλατφόρμα και μια διαμορφωμένη ταυτότητα, στην άλλη πλευρά υπάρχει πλήρης ασυμφωνία ως προς τις αρχές του νέου κοινωνικού συμβολαίου που απαιτείται για να μπορέσουν οι χώρες να ακολουθήσουν τον σύγχρονο κόσμο.
Θα ήταν όμως κοντόφθαλμό και ρατσιστικό να ισχυριστεί κάποιος ότι η τωρινή καταστροφική αναταραχή αποδεικνύει ότι ο Αραβικός κόσμος και η δημοκρατία είναι έννοιες ασύμβατες. Η Δύση έχει τη δυνατότητα να συνδέσει πολύ πιο ενεργά την οικονομική και στρατιωτική της βοήθεια από τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών αξιών στις χώρες της Μέσης Ανατολής. Είναι η ώρα να αντιμετωπίσει τις αυταπάτες της χωρίς να εγκαταλείψει την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον στον αραβικό κόσμο.
Διαβάστε το σχετικό άρθρο εδώ.
