Η ανάλυση της τουρκικής πολιτικής στην Ελλάδα πάντοτε υπήρξε ένα θέμα απατηλό. Η εξαρχής κατηγοριοποίηση της Τουρκίας ως προαιώνιου εχθρού, ακόμα και από μερίδα του πληθυσμού που θεωρεί τον εαυτό του προοδευτικό ή φιλελεύθερο, κάνει την έστω και ρηχή ενασχόληση με το τουρκικό πολιτικό σκηνικό μάταιη και αδιάφορη. Στα μάτια μας ο εχθρός είναι πάντα ένας και αδιαίρετος, χωρίς πολιτικές ούτε θρησκευτικές αποχρώσεις. Η γενίκευση κυριαρχεί επειδή δεν υπάρχει...
...καμία θέληση για σταχυολόγηση. Είναι χαρακτηριστικό το ότι μέχρι πολύ πρόσφατα υπήρχαν άνθρωποι που πίστευαν ότι η Τουρκία ακόμα ήθελε να ακολουθήσει την ευρωπαϊκή της πορεία, παρόλο το γεγονός ότι εδώ και μία δεκαετία ο Ερντογάν προσπαθεί αργά αλλά αποτελεσματικά να απαγκιστρωθεί από το αίτημα αυτό και άνθρωποι οι οποίοι έτρεμαν την τουρκική εισβολή ανειδίκευτων εργατών που θα κατέκλυζαν την Ελλάδα και θα κατέστρεφαν την οικονομία της με τη ροή εμβασμάτων προς την πατρίδα τους.
Η αποτυχία αυτή της κατανόησης -που σε ένα βαθμό αποσοβείται μέσα στα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα και από ορισμένους έγκριτους δημοσιογραφικούς κύκλους, αλλά μόνο εκεί- οφείλεται και στον τρόπο εξήγησης την τουρκικής πολιτικής μέσα από λανθασμένες προβολές και αναγωγές στον πολιτικό πολιτισμό του ελληνικού κομματικού συστήματος κάτι με όρους πολιτικής ανάλυσης είναι ανεπαρκές και υπεραπλουστευτικό.
Η παραδοσιακή θεωρία περί τουρκικού πολιτικού συστήματος διακρίνει δύο παράλληλους άξονες βάσει των οποίων εκφράζεται η πολιτική κουλτούρα αλλά και χαράζεται η διακυβέρνηση στην Τουρκία. Δεν υπάρχει μόνο ο άξονας αριστεράς-δεξιάς, πανίσχυρη διαιρετική τομή του δυτικού κόσμου. Υπάρχει και ο σημαντικότερος ίσως παράγοντας κοσμικότητας-ισλαμισμού. Στη δεύτερη διελκυστίνδα νικητής, με αύξουσες τάσεις αλαζονείας κρίθηκε ο Ερντογάν που κατάφερε να αναστήσει τον ισλαμισμό με οικονομική ανάπτυξη και καβαλώντας το άρμα του αντίλογου στην ισλαμοφοβία της Δύσης.
Και στα χρόνια όμως πριν από τον Ερντογάν το κοσμικό κράτος απέτυχε πλήρως να εγκαθιδρύσει μια σταθερή Δημοκρατία, πέρα από το τυπικό των εκλογών ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Πρωτεργάτης στην αποτυχία ήταν ο στρατός ως ο πρώτος και απόλυτος θεματοφύλακας της εκκοσμίκευσης, που με συχνές παρεμβάσεις (τελευταία επιτυχημένη το 1997) κατάφερνε να διακωμωδήσει κάθε έννοια λαϊκής νομιμοποίησης και να παίξει τον ρόλο πολιτικού φορέα, γι’ αυτό και σήμερα βρίσκεται καρατομημένος.
Βάσει όλων των προηγούμενων πιστεύω ότι ένα μεγάλο κομμάτι των διαδηλωτών, αν όχι το μεγαλύτερο, δεν συντάσσεται με καμία από τις δύο αυτές τάσεις. Μάλλον γιατί δεν θέλουν να μπουν στο πεδίο της μάχης στο οποίο πάλευαν οι γονείς τους. Ασφαλώς είναι υπέρ της εκκοσμίκευσης, χωρίς να θέλουν όμως να ορίζεται από ερπύστριες. Είναι εναντίον της συντηρητικοποίησης που επιχειρεί να φέρει ο πρωθυπουργός τους γιατί είναι πληθυσμός αστικών περιοχών στις οποίες το κεκτημένο του δυτικού τρόπου ζωής δεν θα διαγραφεί ποτέ με έναν νόμο και τέλος είναι τα άτομα εκείνα που θα καταφέρουν να συνεννοηθούν πολύ πιο εύκολα με ομοίους τους από την Αθήνα, την Καλιφόρνια, το Σύδνεϋ και τη Σεούλ, παρά με συμπατριώτες τους από το Καρς.
Με πολύ συνοπτικούς όρους θα έλεγα ότι βλέπουμε την εξέγερση μιας κοινωνίας της πληροφορίας, του μορφώματος αυτού που γεννάται παντού, ανεξαρτήτως ΑΕΠ, ετήσιου κατά κεφαλήν εισοδήματος, εθνικής ταυτότητας, πολιτικής παράδοσης. Που χρειάζεται μοναχά στοιχειωδώς ελεύθερο διαδίκτυο για να βλαστήσει, που βρήκε εν μέρει φωνή στην αραβική άνοιξη, φωνή η οποία μάλλον πνίγηκε σε πολλές περιπτώσεις. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι στην Τουρκία όλα αυτά ξεκίνησαν για την υπεράσπιση ενός πάρκου στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης και εξαπλώθηκαν γρήγορα με τα κοινωνικά δίκτυα. Η κινητοποίηση δεν έγινε καθόλου νεωτερικά, καθόλου ιεραρχικά από καμία κομματική πυραμίδα, εξαρχής είχε μετα-υλιστικά αιτήματα και τα οποία τελικά κορυφώθηκαν στο βασικό: Όχι στην τυραννία της πλειοψηφίας, ναι στην ελεύθερη εξατομίκευση.
Το μοναδικό τους πρόβλημα είναι ότι ο Ερντογάν έχει αυτό που κανείς άλλος δεν είχε, την μακιαβελική λαϊκή νομιμοποίηση να ασκήσει την τυραννία αυτή.
