Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ομιλία του βουλευτή του ΠΑΣΟΚ και πρώην υπουργού Οικονομικών Φίλιππου Σαχινίδη στις Βρυξέλλες, ενώπιον της κοινοβουλευτικής ομάδας των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών.
Αναλυτικά:
Κατά την περίοδο μεταξύ 2009 και 2012, άσκησα τα καθήκοντα του Υφυπουργού, Αν. Υπουργού και Υπουργού στο Υπουργείο Οικονομικών στην Ελλάδα. Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τα μαθήματα που οι Σοσιαλιστές στην Ελλάδα έχουμε λάβει από αυτή την κρίση. Να σας θυμίσω ότι στις τελευταίες εκλογές χάσαμε τα τρία τέταρτα της εκλογικής μας δύναμης, από το 44% στο 12,5% για αρκετούς λόγους αλλά και επειδή συναντήσαμε την ΤΙΝΑ. Όπως γνωρίζεται ΤΙΝΑ είναι τα αρχικά της έκφρασης Δεν Υπάρχει Εναλλακτική (There Is No Alternative) Οικονομική Πολιτική. Διότι, με το ποσό που διατέθηκε στην Ελλάδα, 240 δις, σε σχέση με το μέγεθος του δημοσιονομικού εκτροχιασμού - έλλειμμα 15,7% το 2009 και χρέος 120% του ΑΕΠ - δεν υπήρχε εναλλακτική επιλογή.
Μάθημα 1ον: Μια λανθασμένη διάγνωση σχετικά με τη φύση του προβλήματος, πάντα θα οδηγήσει σε μια λάθος συνταγή. Η κυρίαρχη άποψη είναι, ότι η κρίση του ευρώ είναι μια κρίση χρέους. Η αλήθεια είναι, ότι η κρίση του ευρώ δεν είναι μια κρίση χρέους. Ο μέσος όρος του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ, είναι χαμηλότερος σε σύγκριση με το Ιαπωνικό χρέος ή ακόμη και το χρέος των ΗΠΑ ή του Ηνωμένου Βασιλείου, ως ποσοστό του ΑΕΠ. Ακόμα και τα ελλείμματα στη ζώνη του ευρώ ήταν μικρότερα σε σύγκριση με αυτά των προαναφερθεισών χωρών. Έχει υποστηριχθεί ότι τα ελληνικά δημοσιονομικά προβλήματα προκάλεσαν την κρίση στη ζώνη του ευρώ. Ωστόσο, η Ελλάδα είναι μια μάλλον μικρή οικονομία και το χρέος της, είναι ένα πολύ μικρό ποσοστό του ευρωπαϊκού χρέους. Μπορεί να είναι σωστό να υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα δεν υπήρξε φορολογικά / δημοσιονομικά υπεύθυνη χώρα πριν από την εμφάνιση της κρίσης. Εντούτοις, αυτό δε συνιστά δικαιολογία για να τιμωρηθεί μια χώρα και οι πολίτες αυτής, με τιμωριτικά επιτόκια όπως είχαν οριστεί αυτά αρχικά και μια προκυκλική οικονομική πολιτική, που οδήγησε σε βαθύτερη ύφεση και αύξησε την ανεργία σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Τα προβλήματα αυτά της Ελληνικής οικονομίας, έγιναν η αφορμή για να ξεκινήσει μια αναγκαία πολιτική δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών αλλαγών.
Μάθημα 2ον: Η κρίση του ευρώ είναι το συνδυασμένο αποτέλεσμα των ελλείψεων στο θεσμικό πλαίσιο της ζώνης του ευρώ - ελλείψεις που ήταν γνωστές από την εποχή της σύστασής της - και την αποτυχία των χρηματοπιστωτικών αγορών. Η έλλειψη μιας Ομοσπονδιακής Αρχής για την εποπτεία των ευρωπαϊκών τραπεζών, η θεσμική απαγόρευση της ΕΚΤ να ενεργεί ως δανειστής έσχατης ανάγκης, προκειμένου να σταθεροποιηθούν οι αγορές ομολόγων και τα τραπεζικά συστήματα, η απουσία μιας δημοσιονομικής ένωσης, η αποτυχία των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων για τη στενή παρακολούθηση των οικονομιών των χωρών κρατών-μελών της ευρωζώνης, ήταν μερικοί από τους παράγοντες που συνέβαλαν στην εμφάνιση της κρίσης. Η κρίση, θα λυθεί μόνο, όταν οι ευρωπαϊκές χώρες θα είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν αυτές τις ελλείψεις. Το τελευταίο διάστημα, έχει σημειωθεί μια πρόοδος, ειδικά στο ζήτημα της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ενοποίησης αλλά αυτή δεν είναι ικανή να προστατέψει την Ευρώπη από μια μελλοντική κρίση. Και αυτό, γιατί προχωράμε πολύ αργά και συνεχίζουμε να μεταθέτουμε την επίλυση των προβλημάτων στο απώτερο μέλλον όπως φαινεται από το ζητημα της Ευρωπαικης Τραπεζικης Ενοποιησης.
Μάθημα 3ον: Οι διαρθρωτικές αλλαγές είναι απαραίτητες για να βελτιωθούν οι προοπτικές ανάπτυξης, αλλά χρειάζονται χρόνο για να αποδώσουν αποτελέσματα. Βραχυπροθεσμα μπορει και να μειωσουν τα εισοδηματα. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η Ελλάδα ήταν μεταξύ των χωρών που εισήγαγε πολλές διαρθρωτικές αλλαγές. Όμως, κατά την ίδια περίοδο, η ύφεση γινόταν βαθύτερη. Σε έξι χρόνια η Ελλάδα έχασε σωρευτικά πάνω από το 25% του Εθνικού Εισοδήματος. Αυτή είναι, μια πρωτοφανής, σε μέγεθος απώλεια για μια χώρα στη σύγχρονη οικονομική ιστορία και είναι μεγαλύτερη από την απώλεια που είχε το ΑΕΠ στις ΗΠΑ μετά την κρίση του 1929. Οι πολίτες έχασαν την πίστη τους στην αποτελεσματικότητα του προγράμματος να βγάλει την ελληνική οικονομία από την ύφεση. Ως εκ τούτου, είναι ανάγκη να επανεξεταστεί η στρατηγική για την ανάπτυξη, όχι μόνο επιχειρηματολογώντας πάνω στην ανάγκη περισσότερων διαρθρωτικών αλλαγών. Διότι, αυτή τη στιγμή, το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας δεν είναι πρόβλημα προσφοράς, αλλά πρόβλημα ζήτησης. Και πρέπει να αναζητηθούν πολιτικές ευρωπαϊκές για τόνωση της ζήτησης. Διότι, η επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης θα κάνει τη δημοσιονομική εξυγίανσή μας ευκολότερη και θα αλλάξει την άποψη των αγορών για τη βιωσιμότητα της δημοσιονομικής μας θέσης.
Μάθημα 4ον: Τώρα που έχουμε πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα στο γενικό ισοζύγιο, είναι καιρός να επανεξετάσουμε την ταχύτητα της δημοσιονομικής εξυγίανσης, προκειμένου να δώσουμε χώρο στην οικονομία να αναπνεύσει και να καταπολεμήσουμε την ανεργία. Εμείς, οι Σοσιαλιστές, δε μπορούμε να δεχθούμε την ανεργία στο 27% και την ανεργία των νέων στο 64%, ως φυσικό φαινόμενο. Η εμφάνιση ενός ακραίου φιλο-ναζιστικού Κόμματος στην Ελλάδα, είναι ένα πολύ σαφές μήνυμα, αναφορικά με τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν, εάν δε ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων. Η πολιτική αστάθεια, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, απειλεί την προσπάθειά τους για την αντιμετώπιση των οικονομικών τους προβλημάτων. Επίσης, είναι λάθος να υποστηρίζεται ότι η μείωση των κατώτατων μισθών θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας. Διότι, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας μέσω της μείωσης των μισθών, απορροφάται - όπως έχουμε διαπιστώσει σε αρκετές περιπτώσεις - από την ανατίμηση του ευρώ. Θα πρέπει, λοιπόν, να διεκδικήσουμε να διατεθούν ειδικά κονδύλια για την αντιμετώπιση του προβλήματος της ανεργίας, ειδικά των νέων, στις χώρες που βρίσκονται σε πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής.
Μάθημα 5ον: Τα προγράμματα οικονομικής πολιτικής είναι δυναμικά, υπό την έννοια, ότι έχουν δομηθεί από την συσσωρευμένη εμπειρία. Τώρα γίνεται αποδεκτό ότι κάποιες υποθέσεις σχετικά με αυτά τα προγράμματα δεν ήταν σωστές. Είναι καιρός να αντιμετωπίσουμε αυτές τις λανθασμένες υποθέσεις νωρίτερα, παρά αργότερα. Το κάναμε αυτό στην Ελλάδα, με την εισαγωγή ρήτρας ανάπτυξης, όταν συζητήσαμε το Δεύτερο Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής. Ωστόσο, χρειάζονται περισσότερα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα, που οι χώρες ενταγμένες σε προγράμματα αντιμετωπίζουν. Και αυτό θα είναι προς όφελος αυτών των χωρών και των πολιτών τους, αλλά και προς όφελος της Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου. Επειδή, μια αναπτυσσόμενη και σταθερή Ευρώπη, αποτελεί προϋπόθεση για την παγκόσμια σταθερότητα και την ανάπτυξη.
Συμφωνώ, λοιπόν, με τα προαναφερθέντα ότι υπάρχει ανάγκη για περισσότερη συνεργασία μεταξύ των Εθνικών Κοινοβουλίων και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η κοινή διοργάνωση της Διακοινοβουλευτικής Διάσκεψης, είναι ένα βήμα προς την κατεύθυνση αυτή και ευελπιστώ ότι από τη συνάντηση αυτή, θα βγάλουμε πολλά χρήσιμα συμπεράσματα για τις πολιτικές πρωτοβουλίες που πρέπει να αναληφθούν, ώστε να επιταχύνουμε την έξοδο από την κρίση.
