Άρχισαν οι απώλειες στον τουρισμό

Του Γιάννη Δ. Πατέλλη

Από την εφημερίδα "Τα ΝΕΑ"

Μουδιασμένα φέτος άρχισε η τουριστική περίοδος. Με την ευεξία που μας είχε χαρίσει ο αντίκτυπος των Ολυμπιακών Αγώνων, ζούσαμε τον μύθο μας και θρασύτατα αναγγείλαμε ότι θα γίνουμε η πέμπτη ή η τρίτη παγκόσμια δύναμη στον τουρισμό. Βλέπετε, μέχρι το 2004, παίζαμε στην Α΄ Εθνική και καμαρώναμε που ήμασταν μέσα στους δέκα πρώτους παγκοσμίως στις εισπράξεις από τον τουρισμό. Τώρα πια, ζήτημα είναι αν είμαστε μέσα στους είκοσι. Ο παγκόσμιος τουρισμός μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, τις δύσκολες εποχές 2001-2003, το SΑRS (οξύ αναπνευστικό σύνδρομο) και διαφορές επιδημίες, πολέμους κ.λπ. και τη σημαντική πτώση που παρουσίασε τότε, πέρασε σε μια πρωτοφανή ανάκαμψη τις χρονιές 2004 - 2007. Βοήθησε και το ότι στην Ενωμένη Ευρώπη των 27, χωρίς σύνορα, μια αγορά 470.000.000 ανθρώπων, όλοι μπορούν πια χωρίς συνοριακές δυσκολίες να ταξιδεύουν όπου θέλουν. Ο Γάλλος, ο Γερμανός κ.ά., χωρίς καμιά δυσκολία, ταξιδεύουν όπου θέλουν, έχοντας πληθώρα επιλογών. Αυτή είναι μια νέα πραγματικότητα για τον ελληνικό τουρισμό. Χάσαμε δηλαδή ένα είδος μονοπωλίου που είχαμε, όταν όλες οι υπόλοιπες βαλκανικές χώρες ήταν απαγορευμένα φρούτα. Παράλληλα, σχεδόν το σύνολο των κρατών της Μεγάλης Ευρώπης χρησιμοποιεί το ευρώ, γεγονός που κάνει παρά πολύ εύκολη τη σύγκριση των τιμών μεταξύ των ανταγωνιστριών κρατών. Ο Εγγλέζος τουρίστας μπορεί να συγκρίνει τιμές πανευρωπαϊκά και να αποφασίσει πού και πώς θα ήθελε π.χ. να πιει τον καφέ του. Διάβαζα τις προάλλες στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» (18-4-2008) ότι υπολογίζεται πως «το καλάθι του Άγγλου τουρίστα» στην Ελλάδα θα ήταν φέτος κατά 57% ακριβότερο ενώ στην Ισπανία 10% φτηνότερο!!!! Η παγκοσμιοποίηση λοιπόν και η Μεγάλη Ευρώπη μάς άνοιξαν μεν αγορές, αλλά παράλληλα μας αποστέρησαν από ένα είδος προστασίας, μονοπωλίου που λόγω συγκυριών είχε ο τουρισμός μας. Δηλαδή συμβαίνει τώρα ό,τι συνέβη με τη βιομηχανία μας ή με τη γεωργία. Γεωργία και βιομηχανία κατέρρευσαν μόλις βγήκαν στον διεθνή ανταγωνισμό.
Στον τουρισμό δεν θέλουμε να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα, μετράμε κεφάλια αφίξεων, χαιρόμαστε να λέμε 15 ή 16 εκατομμύρια τουρίστες ήρθαν στη χώρα μας, αν και ξέρουμε πολύ καλά ότι οι οικονομικοί μετανάστες είναι εκείνοι οι τουρίστες που με την κινητικότητά τους διπλοπερνώντας τα σύνορα ανεβάζουν τις καταγεγραμμένες αφίξεις τουριστών κατά περίπου 2.500.000. Πρωταγωνιστές οι Αλβανοί τουρίστες, που στα στατιστικά στοιχεία ξεπέρασαν τους 1.800.000, κάνοντας την Αλβανία τρίτη δύναμη της τουριστικής αγοράς μας!!! Αντίθετα οι αφίξεις από τις πέντε βασικές χώρεςαγορές για τον ελληνικό τουρισμό- Μ. Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Ιταλία- που αποτελούσαν π.χ. το 2001 περίπου το 59% του συνόλου των αφίξεων, μειώθηκαν στο 52%.
Με το χάσιμο των παραδοσιακών αυτών αγορών, μειώνονται οι συνολικές εισπράξεις, που και για το 2007 δεν παρουσίασαν καμιά αύξηση. Από τη μέση κατά κεφαλή είσπραξη ανά τουρίστα το 2001, περί τα 830 ευρώ, φτάσαμε στα 780 ευρώ το 2006. Έτσι με περισσοτέρους δήθεν αριθμητικά τουρίστες εισπράττουμε πολύ λιγότερα επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο το περιβάλλον, αλλά και τις υποδομές μας. Ας αφήσουμε λοιπόν τους διθυράμβους για τη δήθεν αύξηση των τουριστών.
OΥΤΕ φέτος δεν άλλαξε κάτι. Ούτε στις βασικές υποδομές (αεροδρόμια, λιμάνια, δρόμοι) ούτε στο περιβάλλον (ΧΥΤΑ κ.λπ.). Ούτε έγινε κάποια πρόβλεψη για τη λειψυδρία που θα βασανίσει ορισμένα νησιά, ούτε για την ενεργειακή ανεπάρκεια που θα αντιμετωπίσουν πολλοί προορισμοί, ούτε για τις τιμές βασικών προϊόντων. Έτσι, εκτός και αν συμβεί κάποιο αναπάντεχο γεγονός, φέτος θα είναι μία από τα ίδια, αλλά πιο ακριβά, και μια χειρότερη χρονιά ως προς τις εισπράξεις συνολικά και ειδικά. Πολύ περισσότερο θα υποφέρουν η ραχοκοκαλιά του τουρισμού, οι μικρές επιχειρήσεις, και κυρίως οι μικροί και μεσαίοι επαγγελματίες στα περισσότερα μικρά νησιά μας και όσοι με δυσκολία έστησαν μια επιχείρηση στην περιφέρεια των μεγάλων πόλων του τουρισμού μας. Και να μην ήταν αυτή η οικονομική συγκυρία, που πολλοί επικαλούνται, πάλι θα είχαμε ανάλογα δυσμενή αποτελέσματα. Με τέτοιες συγκοινωνίες, με τέτοια τρένα, με τέτοια ακρίβεια, τι περιμένουμε δηλαδή; Οι ολυμπιακοί προβολείς έσβησαν και αντί να εκμεταλλευτούμε το διάστημα μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, όπως έκανε η Βαρκελώνη, ζήσαμε τον μύθο μας τη μια φορά, τις αισθήσεις μας την άλλη, ανακαλύπτοντας κάθε φορά την πυρίτιδα, τον ποιοτικό τουρισμό ή τον δωδεκάμηνο τουρισμό κ.λπ.
Δεν πήραμε χαμπάρι ότι πια δεν παίζουμε στην πρώτη κατηγορία όταν ήμασταν στη δέκατη θέση παγκοσμίως. Τώρα παίζουμε μαζί με πολλές νέες ομάδες, δυναμικές πια, στη δεύτερη κατηγορία και εκεί τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα. Μακάρι να ξανανέβουμε. Ο Γιάννης Δ. Πατέλλης είναι μελετητής, τέως πρόεδρος του ΕΟΤ