Πολύς λόγος έχει γίνει το τελευταίο διάστημα για τους δημοσιονομικούς "πολλαπλασιαστές" που χρησιμοποιήθηκαν από την Τρόικα στην κατάρτιση του πρώτου Μνημονίου το 2010 και την παραδοχή "λαθών" από πλευράς του ΔΝΤ στο συγκεκριμένο ζήτημα, ιδίως ως προς την υποεκτίμηση των επιπτώσεων των μέτρων στην ύφεση.
Πριν λίγες μέρες δημοσιεύτηκε λεπτομερής ανάλυση εμπειρογνωμόνων του ΔΝΤ (η έκθεση, όπως και όλες οι εκθέσεις...
...εμπειρογνωμόνων δεν εκφράζουν βέβαια σώνει και καλά το Ταμείο). Αλλά ενώ με τις προηγούμενες εκθέσεις ασχολήθηκαν όλοι, λέγοντας ότι το Ταμείο αναγνωρίζει τα σφάλματά του με τους "πολλαπλασιαστές" που χρησιμοποιήθηκαν, με την τελευταία έκθεση ασχολήθηκαν πολύ λιγότεροι.
Γιατί;
Γιατί, οι εμπειρογνώμονες έκατσαν και χρησιμοποίησαν ευνοϊκότερους "πολλαπλασιαστές" και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το πρόβλημα στο ελληνικό πρόγραμμα ΔΕΝ ήταν οι "πολλαπλασιαστές" που χρησιμοποιήθηκαν αλλά ότι ΥΠΕΡΕΚΤΙΜΗΘΗΚΕ το αναπτυξιακό δυναμικό της Ελλάδας.
Η Έκθεση σταματάει εκεί. Σε αυτό το συμπέρασμα. Δεν αναλύει το γιατί, πέρα από κάποιες αναφορές στις δυσκαμψίες του ιδιωτικού τομέα. Ας προχωρήσουμε εμείς όμως λίγο παρακάτω.
Γιατί να υπερεκτίμηθηκε το αναπτυξιακό δυναμικό της Ελλάδας;
Είναι προφανές ότι βασικός παράγοντας για να υπολογίσει κανείς σωστά το αναπτυξιακό δυναμικό μίας χώρας είναι να γνωρίζει επακριβώς το βαθμό της ύφεσης ή της ανάπτυξής που παρουσιάζει.
Αυτή είναι η αφετηρία.
Κοιτάζοντας λίγο πίσω, βρήκαμε ότι το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2009 που κατατέθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2008 από τον κ. Αλογοσκούφη, μιλούσε για ανάπτυξη 2,7% το 2009 από 3,2% το 2008. Ναι. Αυτά έλεγε.
Έπρεπε να περάσουν μήνες και να φτάσουμε 3 εβδομάδες πριν τις εθνικές εκλογές του 2009, στις 17 Σεπτεμβρίου 2009, τότε που ο θίασος Καραμανλή ενώ είχε βάλει πυρκαγιά στη χώρα, αποφάσισε φεύγοντας να φωνάζει "φωτίτσα, φωτίτσα" για να λέει μετά "εγώ σας τα έλεγα", για να παραδεχτεί για πρώτη φορά ο τότε Υπουργός Οικονομικών. Γ. Παπαθανασίου, ότι "αναμένεται αρνητικός ρυθμός για το 2009, έναντι της προηγούμενης πρόβλεψης για μηδενικό ρυθμό ανάπτυξης: «Το ΑΕΠ θα σημειώσει μικρή συρρίκνωση», είπε".
Στις 28/9/2009, ο πασίγνωστος κ. Κοντοπυράκης της Εθνικής Στατιστικής (ο Θεός να την κάνει) Υπηρεσίας δήλωνε: «Η ανάπτυξη και τα επόμενα δύο τρίμηνα του 2009 θα έχει αρνητικό πρόσημο (σε ετήσια βάση)», είπε ο κ. Κοντοπυράκης σε συνέντευξη του στο Reuters. «Η εκτίμηση μου, με βάση τα έως τώρα στοιχεία, είναι ότι ο ρυθμός ανάπτυξης στο σύνολο του έτους θα είναι αρνητικός, αλλά λιγότερο από το -1,0%».
Αμέσως μετά τις εκλογές, οι κοντοπυράκηδες και οι πολιτικοί τους πάτρονες αποχώρησαν πηδώντας από το πλοίο όσο πιο γρήγορα μπορούσαν και, όπως έγινε και με το έλλειμμα, άρχισαν να αποκαλύπτονται οι σκελετοί ΚΑΙ στην ντουλάπα της ανάπτυξης/ύφεσης για την Ελλάδα.
Όσο τα στοιχεία αποκαλύπτονταν, τόσο ανέβαινε η εκτίμηση για την ύφεση του 2009. Στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης της Ελλάδας που υιοθετήθηκε τον Ιανουάριο του 2010, η ύφεση του 2009 υπολογιζόταν ήδη στο -1,2% . Στις 12 Φεβρουαρίου 2010, η ακόμα τότε Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία αρχίζει και βλέπει τα πράγματα ακόμα πιο σκούρα, μιλώντας για ύφεση -2% το 2009.
Το πρώτο Μνημόνιο συντάχθηκε με υπολογιζόμενη ύφεση -2% για το 2009 (σελ.47).
Πότε μάθαμε τελικά ότι η ύφεση το 2009 έφτασε το εξωφρενικό -3,2% και μάλιστα παρά τα 36,5 δισ έλλειμμα (15,6% του ΑΕΠ) της ίδιας χρονιάς; Έπρεπε να περιμένουμε μέχρι τις 6 Οκτωβρίου του 2011 όταν η ανεξάρτητη ΕΛΣΤΑΤ μπόρεσε και αποτύπωσε τελικά το μέγεθος της υφεσιακής βόμβας που έπληξε την Ελλάδα ΠΡΟ Μνημονίου. Και έπρεπε να περιμένουμε πάλι μέχρι τότε για να μάθουμε ότι η Ελλάδα ήταν σε ύφεση ΗΔΗ από το 2008.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΠΡΩΤΗ: Η μία μονάδα μεγαλύτερη ύφεση είναι σαν τα σεισμικά ρίχτερ. Η διαφορά μεταξύ σεισμού 6 και 7 ρίχτερ δεν είναι αριθμητική, αλλά γεωμετρική: η διαφορά ισχύος του σεισμού των 7 ρίχτερ από έναν αντίστοιχο στα 6 ρίχτερ, είναι πολλαπλά μεγαλύτερη από αυτό που υπονοεί η διαφορά της μίας μονάδας.
Το ίδιο δεν ισχύει, τηρουμένων των αναλογιών, και για την ύφεση. Ακόμα και το 0,1% διαφορά στο ρυθμό ανάπτυξής μετράει. Μετράει πολύ. Επηρεάζει τα πάντα. Άλλο το -2% ύφεση και τελείως άλλο το -3,2%. Και άλλο να λες ότι μόλις μπήκα σε ύφεση και άλλο να ξέρεις ότι είσαι σε ύφεση ως χώρα από το 2008, παρά την εκτίναξη του ελλείμματος και το 2008 και το 2009.
Και αναρωτιέται κανείς:
Πόσο καλύτερα θα είχε πάει το πρόγραμμα, αν η χώρα διέθετε εξαρχής σωστά στατιστικά στοιχεία για την ύφεση και το έλλειμμα; Αν γνωρίζαμε εξαρχής και πλήρως πόσο κακή ήταν η αφετηρία της προσπάθειάς μας;
Πόσα περισσότερα επιχειρήματα θα είχε η ελληνική κυβέρνηση στα χέρια της απέναντι στους εταίρους της, αν γνώριζε το πλήρες μέγεθος της ύφεσης, για να παλέψει ακόμη περισσότερο για ηπιότερο ως προς τις περικοπές Μνημόνιο;
Πόσο πιο σταθερό στα πόδια του θα ήταν το πρόγραμμα, αν εξαρχής ήταν γνωστό ότι το πρόβλημα της ύφεσης είναι πολύ μεγαλύτερο και πολύ βαθύτερο, ήδη πριν από την εφαρμογή οποιουδήποτε προγράμματος, από ό,τι υπολογιζόταν;
Πόσο πληρώσαμε, και πληρώνουμε ακόμη, το "μαγείρεμα" των στοιχείων της ύφεσης (όπως και του ελλείμματος) μέχρι το 2009 για να φαίνεται μικρότερη;
Και ως πότε θα μένει στο απυρόβλητο ο πραγματικός "πολλαπλασιαστής" καταστροφής για τη χώρα; Η κυβέρνηση Καραμανλή;
ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗ: Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την ύφεση από το 2008 δεν τα αμφισβητεί κανένας ψεκασμένος. ΟΛΟΙ, ψεκασμένοι και μη, τα επικαλούνται.
