Σύνορα, μετανάστες και δίκαιο: Μια καλή σύνοψη

28.2.16


​​Κατά γενικό κανόνα, το ευρωπαϊκό δίκαιο δεν εγγυάται per se το δικαίωμα εισόδου ή παραμονής του μετανάστη στην επικράτεια του ελληνικού κράτους.

Ωστόσο, όταν οι μετανάστες βρεθούν υπό τη δικαιοδοσία του ελληνικού κράτους, η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (και το Ελληνικό Σύνταγμα) τούς κατοχυρώνει έναν ελάχιστο πυρήνα προστασίας. Για παράδειγμα, έχει κριθεί από το Δικαστήριο του Στρασβούργου ότι αν επιχειρήσουν να εισέλθουν στη χώρα χωρίς να έχουν λάβει την απαραίτητη άδεια εισόδου (βίζα), τυχόν αφαίρεση της ζωής τους (ή παράλειψη προστασίας της ζωής τους) από τους συνοριοφύλακες συνιστά παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή.

 Επίσης, αν κακοποιηθούν από τους συνοριοφύλακες κατά την είσοδό τους, τότε γεννάται, υπό το φως της απαγόρευσης των βασανιστηρίων, ευθύνη του κράτους υποδοχής. Περαιτέρω, κατά την είσοδό τους στη χώρα, οι ελληνικές αρχές δεν επιτρέπεται να υποβάλουν τους μετανάστες σε ανάρμοστο και υπερβολικό σωματικό έλεγχο ή υποχρεωτικό ιατρικό έλεγχο. Αν, μάλιστα, τους θέσουν υπό κράτηση στα κέντρα υποδοχής, οι συνθήκες εκεί πρέπει να είναι οι ενδεδειγμένες, κατά τη νομολογία του Στρασβούργου και κατά τις υποδείξεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την απαγόρευση των βασανιστηρίων, και όχι κατά τις μεμονωμένες κρίσεις των Ελλήνων αξιωματούχων.

Ο επίκουρος καθηγητής της Νομικής Σχολής ΔΠΘ Γιάννης Κτιστάκης, συγγραφέας μεταξύ άλλων του βιβλίου «Μετανάστες και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου», σε ένα πολύ χρήσιμο άρθρο στην Καθημερινή.