Η Μεγάλη Ψευδαίσθηση πριν τον Μεγάλο Πόλεμο

26.12.16


Το 1910 ο νεαρός Βρετανός δημοσιογράφος και διανοούμενος Norman Angell εξέδωσε ένα βιβλίο με τίτλο «Η Μεγάλη Ψευδαίσθηση» (The Great Illusion), το οποίο σημείωσε σημαντική εμπορική επιτυχία, εκδόθηκε ξανά και ξανά και μεταφράστηκε σε όλες τις σημαντικές γλώσσες της εποχής.

Σε αδρές γραμμές, η βασική του θέση ήταν η εξής: μια πολεμική σύρραξη μεταξύ των ισχυρών βιομηχανικών χωρών της εποχής θα ήταν απόλυτα ανωφελής, μιας και το κόστος της θα ήταν φοβερά υψηλό, τόσο που θα έβλαπτε σημαντικά όχι μόνο τους χαμένους μια πιθανής σύγκρουσης αλλά και τους νικητές. Κοινώς, ο πόλεμος θα κατέστρεφε τα οφέλη του ελεύθερου διακρατικού εμπορίου και θα ήταν οικονομικά φοβερά ασύμφορος.

Στο σπουδαίο βιβλίο της «Τα Κανόνια του Αυγούστου», η ιστορικός Barbara Tuchman αναφέρει ότι το βιβλίο του Angell επηρέασε σημαντικά τα δημόσια πράγματα του καιρού του. Διαθέσιμο σε 11 γλώσσες, κυκλοφορούσε ευρέως μεταξύ των ηγετών και των κρατικών αξιωματούχων της εποχής ενώ συζητήθηκε εκτενώς στους ακαδημαϊκούς κύκλους του Κέιμπριτζ και της Σορβόνης.

Η πειστική επιχειρηματολογία του υπέρ του ότι κανείς δεν είναι τόσο ανόητος ώστε να ξεκινήσει έναν τέτοιο πόλεμο ήταν ιδιαίτερα ελκυστική για την κοινή γνώμη της Ευρώπης. Ήταν η εποχή της «πρώτης παγκοσμιοποίησης» (1870-1914), όταν και το άνοιγμα των εθνικών οικονομιών συνοδεύτηκε από μια σημαντική αύξηση των εμπορικών και χρηματοοικονομικών συναλλαγών μεταξύ των χωρών. Για τις τέχνες, τα γράμματα και τις επιστήμες, ήταν η Belle Époque, μια μακρά περίοδος συλλογικής ευημερίας κι ατομικής προόδου.

H συνέχεια στην Athens Voice.