Νομίζω ότι πρόκειται για την προφορική απόδοση της Γραμμικής Α' η οποία ακόμα δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί, καθώς από τα λεγόμενα του δεν προκύπτει απολύτως κανένα νόημα:
Πριν από είκοσι χρόνια σε αυτήν την Αίθουσα ο Ανδρέας Παπανδρέου σε μια ιστορική και δραματικά επίκαιρη ομιλία του είπε τις...
...προϋποθέσεις με τις οποίες θα έπρεπε η Ελλάδα και το Κοινοβούλιό της να πουν «ναι» στη Συνθήκη του Μάαστριχτ, τη Συνθήκη πάνω στην οποία οικοδομήθηκε η Ευρώπη του σήμερα, η ΟΝΕ, το ευρώ και όλα όσα ακολούθησαν.
Μίλησε μεταξύ άλλων για τον άνισο αγώνα που είχε να δώσει η πατρίδα μας, αφού ξεκινούσε τελευταία στην αφετηρία για τη σύγκλιση. Μίλησε ευθέως για τα νούμερα που δεν έβγαιναν για την Ιταλία και την Ισπανία και προκαλούσαν ίλιγγο, όπως είπε, για την Ελλάδα και την Πορτογαλία πριν είκοσι χρόνια. Μίλησε για το δραματικό δίλημμα εάν πορευόμαστε σε μία ευρωπαϊκή Γερμανία ή σε μία γερμανική Ευρώπη και έκλεισε την ομιλία του λέγοντας πως το όραμα της Ενωμένης Ευρώπης δεν χωράει στη Συνθήκη του Μάαστριχτ που είναι δημιούργημα των συντηρητικών δυνάμεων και των τραπεζιτών.
Η τρόικα, που επέβαλε το υφεσιακό πρόγραμμά εδώ και δυόμιση χρόνια, έχει τη λογική ακριβώς αυτών των δυνάμεων που δημιούργησαν τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και την Ευρώπη του σήμερα. Η Ευρώπη, όμως, δεν είναι a la carte.
Τα λέω αυτά, κύριοι συνάδελφοι, γιατί εκείνη τη Συνθήκη την καταψήφισε μόνο το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.
Όλοι οι άλλοι, καθώς και ο σημερινός Συνασπισμός, την υπερψήφισαν. Όλοι την ψήφισαν αυτή τη Συνθήκη. Και σ’ αυτές τις μεγάλες στιγμές για την πατρίδα και το Κοινοβούλιο ή λες «ναι» ή λες «όχι». Μετά την απομάκρυνση από το ταμείο, ουδέν λάθος αναγνωρίζεται. Είναι σαν αυτό που λένε στην αγγλικανική εκκλησία στους γάμους: «όποιος διαφωνεί με το γάμο να το πει τώρα, διαφορετικά να σιωπήσει για πάντα». Δεν ισχυρίζομαι ότι πρέπει να επικρατήσει η σιωπή των αμνών, αλλά όσοι θέλουν να καταλογίζουν μονομερώς τις ευθύνες ας σκεφτούν τι, πως και γιατί είπαν εκείνη τη στιγμή.
Από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ πέρασε μια εικοσαετία. Δε θα κάνω βέβαια απολογισμό μιας εικοσαετίας. Καλό είναι να θυμηθούμε από εκείνη την ημέρα με τίτλους ποια μεγάλα γεγονότα συνθέτουν την Ελλάδα από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και μετά: Χρηματιστήριο, Ολυμπιάδα, ευρώ με ό,τι σήμαινε για την ανταγωνιστικότητα, τράπεζες, απόκρουση της μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού του 2001 και τέλος 5 χρόνια η Ελλάδα στην ευωχία του Μπαϊρακτάρη απ’ όπου έγινε και η διαπραγμάτευση για την Κοινή Αγροτική Πολιτική. Κάπως έτσι φτάσαμε εδώ που φτάσαμε.
Υπάρχει όμως ένα καταλυτικό γεγονός τη δεκαετία του 1990, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι και πρέπει να το αναφέρω. Αποφασίσαμε τότε χωρίς κανέναν αντίλογο να γίνουμε μια χώρα παροχής υπηρεσιών. Τα αποτελέσματα αυτής της επιλογής αποτυπώνονται με δραματικό τρόπο σε δυο μεγέθη αλληλένδετα μεταξύ τους: την κατάρρευση της γεωργίας και κτηνοτροφίας ως ποσοστό του Α.Ε.Π. και των εξαγωγών και την υπερσυγκέντρωση πλούτου, δύναμης και ανθρώπων στην Αθήνα. Αυτή είναι η Ελλάδα που χρεοκόπησε και δεν ξέρω πολλούς στην Αίθουσα που να διαφωνούσαν μ’ αυτή τη θεμελιώδη επιλογή.
Γι’ αυτό και η απάντηση στην κρίση είναι το σύγχρονο κράτος. Αν μάλιστα το ορίσουμε, όπως το όρισε ο αείμνηστος Νίκος Πουλαντζάς ως δηλαδή, ένα πεδίο συσχετισμού δυνάμεων, αυτή η επιλογή τα περιλαμβάνει όλα. Όχι μόνο μια γενναία αποκέντρωση για τις δομές διοίκησης και αυτοδιοίκησης αλλά πολύ περισσότερο: μοντέλο ανάπτυξης και νοοτροπία.
