Από το «εδώ Πολυτεχνείο» στο «εδώ Παρθεναγωγείο»

17.11.13

40 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την εξέγερση του Πολυτεχνείου και παρ' όλα αυτά η σημερινή μέρα μοιάζει πιο ακατάλληλη από κάθε προηγούμενη για να συζητήσουμε τι ακριβώς συνέβη τότε.

Κάποτε, κάθε 17 Νοέμβρη, τσακωνόμασταν αν το Πολυτεχνείο ανήκει στο ΠΑΣΟΚ ή στην Αριστερά, σήμερα πρέπει να απαντάμε και στον κάθε Χρυσαυγίτη που λέει ότι όλα αυτά δεν έγιναν ποτέ.

Έχουν ήδη γραφτεί πολλά για τη «γενιά του Πολυτεχνείου» και τις ευθύνες της. Προσωπικά, δεν συμφωνώ σχεδόν καθόλου με αυτή την κριτική, κυρίως γιατί διαφωνώ με το τι ορίζεται ως «γενιά του Πολυτεχνείου».

Για αρκετούς από εκείνους που ήταν εκείνο το βράδυ στο Πολυτεχνείο, η φοιτητική εξέγερση ήταν απλώς μια διαφορετική στιγμή στη ζωή τους, δεν ήταν ο κρίκος μιας μακράς αλυσίδας αντίστασης. Πολλοί λιγότεροι ήταν εκείνοι που αντιστάθηκαν για χρόνια, που διέθεσαν την προσωπική τους ελευθερία και καθημερινότητα στην υπηρεσία κάποιου αγώνα.

Όσο στενάχωρο κι αν πιθανώς μοιάζει, οι Έλληνες δεν αντιστάθηκαν μαζικά στο καθεστώς των συνταγματαρχών και φυσικά δεν αρκούσε η εξέγερση μερικών χιλιάδων για την ανατροπή του, γι' αυτό και η Χούντα «δεν τελείωσε το '73» όπως λέει ορθά αλλά παράδοξα το γνωστό σύνθημα.

Κατά συνέπεια, δεν είμαι σίγουρος ότι έχει κάποια αξία ο ορισμός ως γενιάς του Πολυτεχνείου όλων εκείνους που θα μπορούσαν τότε ηλικιακά να συμμετάσχουν στην εξέγερση, καθώς οι περισσότεροι δεν συμμετείχαν αλλά κι αυτοί που συμμετείχαν δεν αποτελούσαν ένα πολιτικά ομοιογενές σύνολο.

Φοβάμαι, ότι πίσω από τον όρο «γενιά του Πολυτεχνείου» κρύβεται πάλι η διαχρονική προσπάθεια αρκετών να κατασκευάσουν έναν εχθρό που αυτός θα ευθύνεται για όλα τα λάθη και τις παραλείψεις της Μεταπολίτευσης, κρύβεται η γοητευτικά εύκολη λύση του πολιτικού ετεροπροσδιορισμού ο οποίος τελικά όμως καταλήγει να βλάπτει την ουσία της Πολιτικής.

Εξάλλου, δεν θα μπορούσε μια βραδιά να αποδειχθεί αρκετή για να χαρακτηρίσει μια ολόκληρη γενιά, όπως αντίστοιχα και δεν θα μπορούσε να αποδειχθεί αρκετή για να φυτρώσει για πάντα στέρεα στην Ελλάδα ο καρπός της Δημοκρατίας και της ομαλότητας.

Ο Μανόλης Αναγνωστάκης είχε γράψει ότι φοβάται τους ανθρώπους που για εφτά χρόνια έκαναν ότι δεν είχαν πάρει χαμπάρι και μετά βγήκαν στις πλατείες κραυγάζοντας «δώστε τη Χούντα στο λαό».

Σήμερα, αν κάποιους φοβάμαι, είναι αυτούς που σπεύδουν να δηλώσουν ότι δεν ήξεραν τίποτα για τη Μεταπολίτευση και για εκείνες τις πρακτικές της που τελικά κακοφόρμισαν, για εκείνους που ήταν πάντα εδώ αλλά σήμερα τους φταίει η «γενιά του Πολυτεχνείου». Από το «εδώ Πολυτεχνείο» στο «εδώ Παρθεναγωγείο»...